Dấu hiệu hành tinh sơ sinh cách 400 năm ánh sáng

[Alan Hope]

Các nhà thiên văn vừa quan sát được dấu hiệu của một hành tinh đang hình thành trong đĩa chuyển tiếp quanh ngôi sao HD 34282, chỉ cách Trái Đất khoảng 400 năm ánh sáng. Hình ảnh hồng ngoại chi tiết cho thấy mô hình vón cục và thay đổi sáng tối báo hiệu vật chất đang hội tụ để tạo lõi hành tinh.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng kính viễn vọng Keck cùng camera hồng ngoại NIRC2 để chụp vùng trong của đĩa bụi bao quanh sao trẻ HD 34282, nằm trong chòm sao Chamaeleon ở khoảng cách gần về mặt thiên văn: ~400 năm ánh sáng từ Trái Đất.

Đĩa chuyển tiếp và khoảng trống 40 AU​

Quan sát cho thấy HD 34282 có một đĩa chuyển tiếp gồm bao bên trong nhiều bụi và một đĩa bên ngoài, được phân chia bởi một khoảng trống rộng khoảng 40 AU (tương đương khoảng cách từ Mặt Trời đến Sao Hải Vương). Khoảng trống này thường xuất hiện khi một hành tinh đang hình thành hút vật chất quanh quỹ đạo của nó, tạo ra lối đi trong đĩa.

Hình ảnh chi tiết hé lộ các vệt vón cục sáng và kết cấu không đồng đều bên trong đĩa, dấu hiệu rõ ràng cho thấy bụi và khí đang tập trung lại — bước đầu của quá trình tích tụ lõi hành tinh (accretion).

Việc phát hiện một hành tinh đang hình thành là rất hiếm có; đến nay mới chỉ có hai hành tinh (PDS 70 b và PDS 70 c) từng được chụp hình khi vẫn nằm trong đĩa sinh ra chúng. Dù các nhà khoa học chưa nhìn thấy trực tiếp một hành tinh rời rạc trong HD 34282, những bằng chứng quan sát ở đây vẫn cung cấp cái nhìn thời gian thực quý giá về cách các thế giới mới xuất hiện.

Các nhà nghiên cứu sẽ tiếp tục theo dõi HD 34282 bằng các công cụ hiện đại hơn, chẳng hạn như máy ảnh Keck SCALES chuẩn bị đi vào hoạt động, với hy vọng có thể quan sát toàn bộ quá trình từ bụi-gas đến hành tinh hoàn chỉnh và hiểu rõ hơn nguồn gốc các hành tinh giống Trái Đất.

Nguồn: IOPScience

Nguồn: Notebookcheck