Dự án điện khí hóa đắt tiền của Caltrain đang cho thấy lợi ích nhưng lại đối mặt nguy cơ cắt giảm dịch vụ nghiêm trọng nếu không có nguồn ngân sách mới. Kế hoạch từ tháng 11/2026 có thể khiến giờ hoạt động rút ngắn, ngưng phục vụ cuối tuần và đóng cửa nhiều nhà ga.
Từ tháng 4/2024, Caltrain chuyển sang sử dụng các đoàn tàu điện nhiều toa (EMU) do Stadler chế tạo, thay thế tàu đầu máy diesel ở một số đoạn. Hệ thống điện khí hóa giúp tàu chạy nhanh hơn, giảm mài mòn và vận hành dễ dàng hơn. Lượng hành khách tăng 55% kể từ khi khai thác điện khí hóa; lượt đi vào cuối tuần thậm chí tăng gấp đôi. Mức hài lòng của hành khách đạt 91–93%, cao nhất trong 27 năm khảo sát, và doanh thu cũng gia tăng.
Dù vậy, nếu ngân sách cho giao thông công cộng bị cắt, Caltrain có thể trở thành phương tiện chỉ dành cho những người không còn lựa chọn khác. Kịch bản được trình bày cho thấy dịch vụ có thể kết thúc sớm nhất vào 21:00 từ tháng 11/2026, khiến việc về nhà sau buổi tối ở San Francisco trở nên khó khăn. Việc phải chuyển sang xe buýt để về sẽ rất tốn thời gian; phương án gọi xe công nghệ như Uber lại rất đắt đỏ.
Kế hoạch còn đề xuất tạm ngưng hoàn toàn dịch vụ vào cuối tuần và đóng cửa khoảng một phần ba số nhà ga hiện có, kể cả những nhà ga vừa được nâng cấp. Điều này sẽ làm giảm khách tiềm năng và khiến nhiều người chủ xe riêng quay lưng với tàu hỏa cho các hoạt động buổi tối hoặc cuối tuần.
Caltrain còn là mạch giao thông quan trọng phục vụ các sự kiện thể thao, như tại PayPal Park. Trước đây, người hâm mộ quen với việc có bốn đến năm chuyến tàu mỗi hướng trong vòng 90 phút trước trận đấu; nếu giảm xuống chỉ còn một hoặc hai chuyến, nhiều khán giả sẽ chuyển về đi ôtô, làm tăng ùn tắc quanh khu vực sân vận động.
Tần suất dự kiến cũng giảm mạnh: tối đa một chuyến mỗi giờ mỗi hướng, hầu như không còn tàu nhanh (trước đây gọi là Baby Bullet). Thay vào đó sẽ là các chuyến dừng mọi ga, mặc dù chính việc điện khí hóa và đầu tàu Stadler giúp tăng tốc nhanh hơn và rút ngắn thời gian chặng chỉ vài phút so với trước.
Ít phút tiết kiệm mỗi chuyến chưa đủ bù cho việc giảm tần suất: cắt bớt một chuyến chạy hoàn chỉnh hàng ngày là khả thi và đóng cửa nhà ga sẽ tiếp tục làm giảm số hành khách trên mỗi tàu. Caltrain khẳng định chưa có quyết định cuối cùng, nhưng ngân sách cần được bảo đảm trước đầu năm 2026, tạo áp lực lên giới chính trị và công chúng nhằm giảm thiểu mức độ cắt giảm.
Tình huống của Caltrain phản ánh một vấn đề phổ biến ở Mỹ: chi nhiều tiền cho xây dựng hạ tầng mới nhưng thiếu tính toán chi phí vận hành dài hạn. Hệ quả có thể là lãng phí lớn tiền thuế và khiến giao thông công cộng khó cạnh tranh. Dù vậy, một số dự án giao thông mới gần đây vẫn được đưa vào hoạt động, như kết nối đường sắt tới sân bay Honolulu hay hệ thống metro-tram tới LAX ở Los Angeles.
Ngoài ra, vẫn chưa rõ tác động của Caltrain điện tới mạng xe buýt riêng của các hãng công nghệ (Apple, Facebook, Google) ở Thung lũng Silicon — mạng lưới này chở nhân viên đi làm và đã bị điều tiết chặt hơn từ 2024, nhưng số liệu thống kê về việc người dùng chuyển từ shuttle riêng sang Caltrain hiện chưa có.
Caltrain kêu gọi công chúng và lãnh đạo địa phương hành động để tránh kịch bản xấu nhất. Trong những tháng tới, khả năng xảy ra các biện pháp cắt giảm sẽ rõ ràng hơn, và ưu tiên hiện tại không còn là tránh cắt giảm hoàn toàn mà là giảm mức ảnh hưởng xuống thấp nhất.
Nguồn: Notebookcheck
Caltrain gặp rủi ro do cắt giảm ngân sách
Caltrain, tuyến đường sắt điện mới nối San Francisco và San Jose giữa lòng Silicon Valley, đang đứng trước nguy cơ bị cắt giảm dịch vụ đáng kể nếu không có nguồn tài trợ cần thiết. Dù dự án điện khí hóa tốn kém đã bắt đầu mang lại hiệu quả, tương lai hoạt động vẫn bị đe dọa bởi tình hình tài chính.Từ tháng 4/2024, Caltrain chuyển sang sử dụng các đoàn tàu điện nhiều toa (EMU) do Stadler chế tạo, thay thế tàu đầu máy diesel ở một số đoạn. Hệ thống điện khí hóa giúp tàu chạy nhanh hơn, giảm mài mòn và vận hành dễ dàng hơn. Lượng hành khách tăng 55% kể từ khi khai thác điện khí hóa; lượt đi vào cuối tuần thậm chí tăng gấp đôi. Mức hài lòng của hành khách đạt 91–93%, cao nhất trong 27 năm khảo sát, và doanh thu cũng gia tăng.
Dù vậy, nếu ngân sách cho giao thông công cộng bị cắt, Caltrain có thể trở thành phương tiện chỉ dành cho những người không còn lựa chọn khác. Kịch bản được trình bày cho thấy dịch vụ có thể kết thúc sớm nhất vào 21:00 từ tháng 11/2026, khiến việc về nhà sau buổi tối ở San Francisco trở nên khó khăn. Việc phải chuyển sang xe buýt để về sẽ rất tốn thời gian; phương án gọi xe công nghệ như Uber lại rất đắt đỏ.
Kế hoạch còn đề xuất tạm ngưng hoàn toàn dịch vụ vào cuối tuần và đóng cửa khoảng một phần ba số nhà ga hiện có, kể cả những nhà ga vừa được nâng cấp. Điều này sẽ làm giảm khách tiềm năng và khiến nhiều người chủ xe riêng quay lưng với tàu hỏa cho các hoạt động buổi tối hoặc cuối tuần.
Caltrain còn là mạch giao thông quan trọng phục vụ các sự kiện thể thao, như tại PayPal Park. Trước đây, người hâm mộ quen với việc có bốn đến năm chuyến tàu mỗi hướng trong vòng 90 phút trước trận đấu; nếu giảm xuống chỉ còn một hoặc hai chuyến, nhiều khán giả sẽ chuyển về đi ôtô, làm tăng ùn tắc quanh khu vực sân vận động.
Tần suất dự kiến cũng giảm mạnh: tối đa một chuyến mỗi giờ mỗi hướng, hầu như không còn tàu nhanh (trước đây gọi là Baby Bullet). Thay vào đó sẽ là các chuyến dừng mọi ga, mặc dù chính việc điện khí hóa và đầu tàu Stadler giúp tăng tốc nhanh hơn và rút ngắn thời gian chặng chỉ vài phút so với trước.
Ít phút tiết kiệm mỗi chuyến chưa đủ bù cho việc giảm tần suất: cắt bớt một chuyến chạy hoàn chỉnh hàng ngày là khả thi và đóng cửa nhà ga sẽ tiếp tục làm giảm số hành khách trên mỗi tàu. Caltrain khẳng định chưa có quyết định cuối cùng, nhưng ngân sách cần được bảo đảm trước đầu năm 2026, tạo áp lực lên giới chính trị và công chúng nhằm giảm thiểu mức độ cắt giảm.
Tình huống của Caltrain phản ánh một vấn đề phổ biến ở Mỹ: chi nhiều tiền cho xây dựng hạ tầng mới nhưng thiếu tính toán chi phí vận hành dài hạn. Hệ quả có thể là lãng phí lớn tiền thuế và khiến giao thông công cộng khó cạnh tranh. Dù vậy, một số dự án giao thông mới gần đây vẫn được đưa vào hoạt động, như kết nối đường sắt tới sân bay Honolulu hay hệ thống metro-tram tới LAX ở Los Angeles.
Ngoài ra, vẫn chưa rõ tác động của Caltrain điện tới mạng xe buýt riêng của các hãng công nghệ (Apple, Facebook, Google) ở Thung lũng Silicon — mạng lưới này chở nhân viên đi làm và đã bị điều tiết chặt hơn từ 2024, nhưng số liệu thống kê về việc người dùng chuyển từ shuttle riêng sang Caltrain hiện chưa có.
Caltrain kêu gọi công chúng và lãnh đạo địa phương hành động để tránh kịch bản xấu nhất. Trong những tháng tới, khả năng xảy ra các biện pháp cắt giảm sẽ rõ ràng hơn, và ưu tiên hiện tại không còn là tránh cắt giảm hoàn toàn mà là giảm mức ảnh hưởng xuống thấp nhất.
Nguồn: Notebookcheck
Bài viết liên quan
